تفاوت موتورهای یورو ۴ و یورو ۵ در کشنده‌های اسکانیا و مان
استانداردهای آلایندگی یورو طی سال‌های اخیر تأثیر زیادی بر طراحی و عملکرد موتورهای دیزلی گذاشته‌اند. کشنده‌های اسکانیا و مان، که از محبوب‌ترین برندهای بازار ایران هستند، نیز با نسخه‌های یورو ۴ و یورو ۵ عرضه شده‌اند و رانندگان و شرکت‌های حمل‌ونقل همیشه این سؤال را مطرح می‌کنند که تفاوت واقعی این دو استاندارد چیست و کدام موتور عملکرد بهتری ارائه می‌دهد. در این مقاله به صورت دقیق و کاربردی به تفاوت‌های فنی، مصرف سوخت، هزینه نگهداری و کارایی این دو استاندارد در کشنده‌های مان و اسکانیا می‌پردازیم.
استاندارد یورو چیست و چرا اهمیت دارد؟
استانداردهای آلایندگی یورو مجموعه قوانینی هستند که میزان تولید آلاینده‌های موتورهای دیزلی را محدود می‌کنند. این استانداردها توسط اتحادیه اروپا تعریف شده‌اند و از یورو ۱ تا یورو ۶ سطح آلایندگی کمتر و تکنولوژی پیشرفته‌تری را شامل می‌شوند.
هدف اصلی این استانداردها کاهش انتشار موارد زیر است:
- اکسیدهای نیتروژن
- ذرات معلق
- هیدروکربن‌های نسوخته
- مونوکسید کربن
هرچه استاندارد بالاتر باشد، موتور باید از سیستم‌های کنترل آلایندگی پیچیده‌تری استفاده کند.
تفاوت فنی اصلی بین یورو ۴ و یورو ۵
۱. سیستم کاهش آلایندگی
یورو ۴:
در اغلب کشنده‌های اسکانیا و مان با استاندارد یورو ۴، فناوری EGR (بازگردانی گازهای خروجی) استفاده می‌شود. در این روش بخشی از دود خروجی دوباره وارد محفظه احتراق می‌شود تا دمای احتراق کاهش یافته و تولید اکسید نیتروژن کم شود.
یورو ۵:
نسخه‌های یورو ۵ معمولاً از سیستم SCR استفاده می‌کنند. این سیستم با تزریق مایع DEF یا AdBlue در مسیر اگزوز، گازهای مضر را به مواد بی‌خطر تبدیل می‌کند.
۲. مصرف سوخت
در کشنده‌های اسکانیا و مان، موتورهای یورو ۵ معمولاً:
- مصرف سوخت کمتری نسبت به یورو ۴ دارند
- در مسیرهای طولانی عملکرد بهتری ارائه می‌دهند
- به دلیل کارکرد آزادتر موتور (عدم استفاده از EGR سنگین)، تنفس بهتری دارند
در مقابل، یورو ۴ به دلیل استفاده از سیستم EGR که باعث افزایش دمای موتور می‌شود، ممکن است مصرف کمی بیشتر داشته باشد.
تفاوت در قدرت و عملکرد موتور
یکی از تصورات غلط این است که موتور یورو ۴ قوی‌تر است؛ در واقعیت، موتورهای یورو ۵ در اسکانیا و مان معمولاً:
- گشتاور یکنواخت‌تر
- قدرت تحویل نرم‌تر
- شتاب‌گیری بهتر در سربالایی‌ها
ارائه می‌دهند.
دلیل این موضوع بهینه‌سازی سیستم سوخت‌رسانی و توربوشارژر در نسخه‌های یورو ۵ است.
هزینه نگهداری؛ کدام ارزان‌تر است؟
این بخش یکی از مهم‌ترین موارد برای رانندگان و شرکت‌هاست.
یورو ۴:
- سرویس ساده‌تر
- نیاز کمتر به تجهیزات خاص
- عدم نیاز به AdBlue
- اما استهلاک قطعات EGR بیشتر است
یورو ۵:
- نیاز به استفاده دائمی از مایع AdBlue
- پیچیدگی سیستم SCR
- هزینه اولیه تعمیرات بالاتر
- اما با مصرف سوخت کمتر، هزینه کلی مالکیت کاهش می‌یابد
به طور کلی نگهداری یورو ۴ ارزان‌تر است اما در طولانی‌مدت یورو ۵ به‌صرفه‌تر می‌شود.
آلودگی و سازگاری با محیط زیست
موتورهای یورو ۵ در کشنده‌های مان و اسکانیا حدود ۴۰ درصد آلایندگی کمتری نسبت به یورو ۴ تولید می‌کنند.
این کاهش آلایندگی شامل:
- کاهش قابل توجه NOx
- کاهش ذرات ریز
- احتراق پاک‌تر
می‌شود.
برای شرکت‌هایی که در آینده به دنبال ثبت بین‌المللی یا فعالیت در مسیرهای اروپایی هستند، استفاده از یورو ۵ ضروری است.
واکنش موتور به شرایط سوخت ایران
یکی از دغدغه‌های رانندگان ایرانی، عملکرد این استانداردها با کیفیت سوخت داخلی است.
عملکرد یورو ۴ در ایران:
- سازگاری بالاتر با گازوئیل کم‌کیفیت
- حساسیت کمتر به آلودگی سوخت
- مناسب برای مسیرهای کوهستانی و کار سخت
عملکرد یورو ۵ در ایران:
- حساسیت بیشتر به کیفیت گازوئیل
- خرابی احتمالی سیستم SCR در اثر استفاده از AdBlue تقلبی
- نیاز به نگهداری دقیق‌تر
با این حال اگر سوخت مناسب استفاده شود، موتور یورو ۵ از نظر قدرت و مصرف عملکرد بسیار بهتری دارد.
تفاوت در کشنده‌های اسکانیا
اسکانیا یورو ۴:
- معمولاً سری‌های R420 و R470
- استفاده از سیستم EGR
- مصرف سوخت قابل‌قبول ولی نه اقتصادی
اسکانیا یورو ۵:
- مدل‌های R440 و R500 پرطرفدار
- سیستم SCR بسیار پایدار
- شتاب و کشش بهتر
- مناسب مسیرهای طولانی و بارهای سنگین
تفاوت در کشنده‌های مان
مان یورو ۴:
- موتورهای D20 و D26
- عملکرد ساده‌تر و کم‌دردسر
- مناسب کارهای سخت و سوخت بی‌کیفیت
مان یورو ۵:
- تنفس بهتر موتور
- مصرف کمتر
- نیازمند AdBlue باکیفیت
- نسبت به نسخه یورو ۴ با رانندگی صحیح عمر بالاتری دارد
کدام استاندارد برای استفاده در ایران بهتر است؟
این سؤال به نوع کاربری شما بستگی دارد:
اگر مسیرهای طولانی و صادراتی دارید:
یورو ۵ بهترین انتخاب است.
مصرف کمتر، قدرت بهتر و دوام بیشتر در راه‌های طولانی کاملاً محسوس است.
اگر سوخت بی‌کیفیت یا کاربری سخت دارید:
یورو ۴ مناسب‌تر است.
سیستم ساده‌تر باعث کاهش هزینه‌های خرابی و توقف می‌شود.
جمع‌بندی
تفاوت موتورهای یورو ۴ و یورو ۵ در کشنده‌های اسکانیا و مان فراتر از کاهش آلایندگی است. استاندارد یورو ۵ نه‌تنها موتور پاک‌تری ارائه می‌دهد بلکه مصرف سوخت کمتر، عملکرد بهتر و عمر بیشتر موتور را نیز فراهم می‌کند. در مقابل، یورو ۴ هزینه نگهداری پایین‌تری دارد و با شرایط سوخت ایران سازگارتر است. انتخاب بین این دو نسخه باید بر اساس نوع حمل‌ونقل، کیفیت سوخت قابل دسترس و میزان کارکرد سالانه انجام شود.
